De Free Software Foundation Europe (FSFE, Stichting voor Vrije Software) vindt dat software die gemaakt wordt met gemeenschapsgeld toegankelijk moet worden voor iedereen. Open source software dus. In de USA is onder de Freedom of Information Act een stuk software dat voor het veteranenziekenhuis geschreven was openbaar gemaakt. Dit is intussen uitgegroeid tot een compleet open ziekenhuispakket voor 4 miljoen patienten. Een pakket dat makkelijk door ons HNO gebruikt had kunnen worden, in plaats van een gesloten pakket. Een ander voorbeeld is de software voor de belastingdienst van ons land. Voor zover die speciaal voor ons geschreven is, zou die openbaar moeten zijn, ook al was het alleen maar om de fouten eruit te halen en verbeteringen voor te stellen. Waarom is software die geschreven is met belastinggeld niet beschikbaar als Vrije Software?
De FSFE wil wetgeving die het mogelijk maakt dat publiek gefinancieerde software geschreven voor de publieke sector beschikbaar gemaakt wordt onder een Vrije en Open Bronlicentie. Als het gemeenschapsgeld is, dan moet het open source zijn. Code die betaald is door iedereen moet beschikbaar zijn voor iedereen! Bovendien bespaart het geld, want software kan hergebruikt worden en aangepast worden voor specifieke doelen. In grote projecten kan samengewerkt worden met andere landen en andere partijen om expertise en kosten te delen. Open source bevordert innovatie, voorkomt duplicatie (dubbel werk) en geeft iedereen het recht om software te gebruiken, te begrijpen, aan te passen en te delen. Deze rechten helpen het ondersteunen van andere fundamentele vrijheden zoals de vrijheid van meningsuiting, pers en privacy. U kunt de open brief ondertekenen op de website van het project:

publiccode.eu

http://www.fsf.org/

fsfe.org

Vorige week zaterdag (23 september) was het weer Software Freedom Day. Sinds 2005 wordt wereldwijd elk jaar de vrijheid van software gevierd. Dit jaar in meer dan 100 steden met meer dan 300 lezingen en bijeenkomsten. Op Curaçao wordt Software Freedom Day maar sporadisch gevierd. Toch zet de enige organisatie die zich bezighoudt met vrije software zich op de achtergrond voortdurend in.

Stichting ‘Curaçao Open‘ oftewel Fundashon ‘Kòrsou Habrí’ is in 2011 opgericht, en in dat jaar werd Software Freedom Day gevierd met het lanceren van de papiamentstalige spellingscontrole voor Libre/OpenOffice, in samenwerking met Fundashon pa Planifiká di Idioma (FPI). FPI leverde de 18.000 woorden uit het ‘gouden boekje’ onder een Creative Commons licensie en daarmee kon de stichting aan de slag. Een maand later kwam uit onverwachte hoek hulp: Manuel Ortega uit Spanje gebruikte dezelfde woordenlijst voor Firefox en Thunderbird.

In 2015 werd met behulp van het Participation Programma van UNESCO een conferentie belegd op Curaçao met als titel ‘Papiamentu/o in de digitale wereld’. Behalve een conferentie met verschillende sprekers uit Bonaire, Aruba, Nederland en Curaçao, werd er ook een update van de open source spellingscontrole uitgebracht. Manuel Ortega, Ace Suares en Marta Dijkhoff zijn al een paar jaar bezig met papiamentu.info, een databank van papiamentstalige woorden in zowel de Arubaanse spelling als de spelling van Curaçao.

Ortega maakte een zoekmachine die resultaten uit beide spellingen geeft: abclink.info. Een ander project van de stichting is ‘Nos Ta Konektá’, een project waarbij kinderen uit een achterstandswijk een jaar lang een laptop in bruikleen krijgen en elke twee weken lessen volgen. De laptops zijn ‘Chromebooks’ en bevatten dus geen Windows maar open source software. In 2014/15 werd het pilot project in de wijk Rif te Otrobanda gehouden, en in juli 2017 is het tweede project afgerond in de wijken Souax, Nieuw Nederland en Ser’i Domi.

softwarefreedomday.org
opencuracao.com
papiamentu.info
abclink.info
nos-ta-konekta.com

Facebook is een bedrijf dat veel open source gebruikt en ook produceert. Opensource is software die beschermd is door de Auteurswet (Copyright) maar voorzien is van een licentie die bepaalt dat iedereen de software mag gebruiken, mag veranderen en zelfs verkopen. Er bestaan verschillende opensource licenties, het verschil is dat de ene licentie meer toestaat dan de andere. Copyright is automatisch, maar een patent (of ‘octrooi’) moet je aanvragen bij een patentbureau. Patenten beschermen uitvindingen, maar (helaas) ook software.

Facebook heeft een hele stapel softwarepatenten, net als andere grote bedrijven zoals Apple, Google en IBM. Een voorbeeld: Patent nummer 9767205, Displaying social networking system user information via a historical newsfeed. Met andere woorden, de Facebook pagina waar je dagelijks naar kijkt, is gepatenteerd. Als een ander bedrijf ook zoiets wil maken, kan Facebook een rechtszaak aanspannen en geld eisen voor het gebruik van hun idee. Het kan ook andersom: dat een bepaald bedrijf Facebook een rechtszaak aandoet omdat Facebook een patent van dat bedrijf schendt.

En nu komt de clou: Facebook trekt de licentie op bepaalde open source software in dat geval in. Dus als bedrijf X een door Facebook als open source gepubliceerd stuk software gebruikt, en bedrijf X spant een rechtszaak aan, dan verliest bedrijf X het recht om die software te gebruiken. Dit is een nogal vreemde constructie, want het patent en de open source software hoeven niks met elkaar te maken te hebben.

Neem bijvoorbeeld React. React is een door Facebook gemaakt stuk open source software waarmee je heel gemakkelijk complexe websites kan maken. Heel veel bedrijven gebruiken React, maar sommigen zien daar nu vanaf omdat ze niet in een situatie willen komen waarbij Facebook de licentie voor React intrekt als het bedrijf een rechtszaak over een patent aanspant tegen Facebook. React is dan ook geen ‘echte’ open source software meer!

https://patents.justia.com/company/facebook

https://code.facebook.com/posts/112130496157735/explaining-react-s-license/

Ook open source speelt een rol bij de hulpverlening rond orkaan Irma. Irmatracker.com is een site waar je vermiste personen kan aanmelden of terugvinden. Deze site is gemaakt door Lemuel Boyce, een programmeur van Surinaamse afkomst die in Boston woont. De site is gemaakt in Python met het framework Django.

Door open source te gebruiken kon Lemuel heel snel een site maken, waar bijna 3000 Sintmaartenaren op vermeld staan. Ook staat er belangrijk nieuws op de site, zoals gegevens over waterdistributie, plekken waar wireless internet is, en dat je beltegoed naar je vrienden en familie kan sturen via topup.sx. De software is open source en kan dus bij een volgende ramp weer gebruikt worden.

Openstreetmap is al bij veel rampen is ingezet. Voor Irma is er een pagina op wiki.openstreetmap.org/wiki/2017_Hurricane_Irma, waar met behulp van vrijwilligers van over de hele wereld de schade aan het wegennet op St Maarten en andere getroffen gebieden in kaart gebracht wordt.

Dan is er nog Sahana, ‘Open Source Disaster Management Software’, waar een hulporganisatie alle aspecten van noodhulp kan beheren, zoals voorraden, logistiek, gezondheid en zo voort.

Dronecode is een open source platform voor allerlei soorten onbemande vehikels; met name drones, die heel goed ingezet kunnen worden bij rampen, zowel om het gebied te verkennen als om pakketen af te leveren bij moeilijk bereikbare plaatsen.

Open source redt levens!

https://www.irmatracker.com/
http://www.openstreetmap.org/
https://sahanafoundation.org/
https://opensource.com/article/17/9/how-open-source-helping-victims-hurricane-harvey

In de vorige column ging het over Facebook, een bedrijf dat veel open source gebruikt en ook produceert. Open source is software die beschermd is door de Auteurswet (Copyright) maar voorzien is van een licentie die bepaalt dat iedereen de software mag gebruiken, mag veranderen en zelfs verkopen. Er bestaan verschillende open source licenties, het verschil is dat de ene licentie meer toestaat dan de andere.

De MIT-licentie bijvoorbeeld, die zegt dat je er mee mag doen wat je wilt zolang de licentie maar doorgegeven wordt. De GNU Public Licens (GPL) zegt dat je ermee mag doen wat je wilt, zolang je de veranderingen die je maakt ook weer onder dezelfde licentie vrijgeeft. De MIT licentie maakt het mogelijk dat open source software weer closed source software kan worden, de GPL zorgt er juist voor dat open source software méér open source software oplevert. Beiden hebben voor- en nadelen, en zo zijn er nog wel 100 verschillende licenties.

De BSD licentie, die veel overeenkomt met de MIT licentie, is er een van. Facebook gebruikt de BSD licentie, maar met een extra clausule: als je Facebook een proces aandoet in verband met een patent, dan verlies je de licentie op hun software. Een patent is weer heel wat anders dan copyright. Copyright is automatisch, maar een patent (of ‘octrooi’) moet je aanvragen bij een patentbureau.

Patenten beschermen uitvindingen. Iets ogenschijnlijk simpels zoals de intervalstand van je ruitenwissers, zijn door iemand uitgevonden. Diegene heeft op die uitvinding een patent aangevraagd en nu mag niemand intervalschakelaars maken zonder dat de uitvinder daarvoor een licentie afgeeft, en daar meestal (veel) geld voor krijgt. Medicijnen zijn vaak gepatenteerd; technische uitvindingen zoals het LED-scherm, de Double Overhad Cam, maar ook ingewikkelde financiële schema’s en helaas ook software.

Volgende week meer over Facebook, open source en patenten…

https://opensource.org/licenses
https://ictrecht.nl/2012/04/19/welke-open-source-licentie-moet-ik-kiezen/
http://blog.ipfolio.com/10-patents-that-launched-billion-dollar-empires
https://en.wikipedia.org/wiki/Robert_Kearns

Facebook is gebouwd met open source. Op de website van facebook wordt zelfs gezegd dat facebook niet zou kunnen bestaan zonder open source. Facebook produceert heel veel open source. Niet alleen verbeteringen aan bestaande projecten, maar ook interne software die nooit ergens anders gebruikt is dan bij facebook.

Als je erover nadenkt in termen van 20 jaar geleden, dan is dat best wel gedurfd. Bijna de hele infrastructuur van een miljardenbedrijf staat gewoon op Internet. Veel mensen beseffen niet dat alle software beschermd is onder de Auteurswet (Copyright). Dit is een automatisch recht waardoor schrijvers, beeldend kunstenaars, fotografen en ook programmeurs beschermd worden tegen verspreiding van hun werk.

Om beschermd te worden hoef je geen aanvraagformulier in te vullen of je werk te laten registreren. Zodra je een werk publiceert onder jouw naam, is het al beschermd. Die bescherming helpt je om geld te verdienen met het werk. Een schrijver werkt bijvoorbeeld een jaar aan een boek, maar het zou sneu zijn als het boek daarna door anderen gekopieerd zou worden. De schrijver heeft het alleenrecht nodig op de verkoop van het boek, zodat hij of zij inkomsten kan generen.

De eigenaar van het werk kan er ook voor kiezen om een ‘licentie’ af te geven. Een licentie is een afspraak waarbij de eigenaar een ander het recht geeft het werk te gebruiken, eventueel in ruil voor geld. De software van Microsoft, die u waarschijnlijk nog steeds gebruikt, is niet uw eigendom. U hebt alleen het gebruiksrecht gekocht, en dat nog onder heel strenge voorwaarden.

Open source sofware is niets anders dan gewone software met een licentie. De licentie bepaalt dan dat u de software mag gebruiken en ook mag veranderen. U mag de software zelfs verkopen. En u mag nieuwe software maken met gebruik van open source software. Volgende week meer of Facebook, open source licenties, en patenten.

https://code.facebook.com/posts/177011135812493/folly-the-facebook-open-source-library/
https://www.infoq.com/news/2017/08/facebook-react-license
https://github.com/facebook/osquery/blob/master/PATENTS
https://opensource.org/licenses

Het bedrijf Facebook komt constant met vernieuwingen en maakt deze open source. Deze week kwamen ze met een onderhandelingsrobot. Stel u daarbij geen machine met armen en benen voor, maar een chatroom waarbij u in gesprek bent met een computerprogramma. Dat programma bezit kunstmatige intelligentie, maar helaas is dat een misleidende term. Intelligentie is toch al zo’n lastig begrip. U moet eerder denken aan een neuraal netwerk dat na een periode van door mensen begeleide training zelf kan leren van ervaringen. En wat zijn die ervaringen? Gunstige of minder gunstige uitkomsten van een handeltje om een hoed, een paar ballen en wat boeken.

Stel, u zit met de Facebookrobot om tafel en u wil heel graag een hoed, maar boeken kunnen u niets schelen. Dan opent u het gesprek met een voorstel, bijvoorbeeld: Geef mij de hoed dan mag jij alle boeken. Uw tegenspeler komt met een tegenvoorstel: Nee, ik wil ook een hoed, maar dan mag jij 2 van de 3 ballen, en die boeken mag je houden. Na een paar keer heen en weer sjacheren komt er een gunstig of minder gunstig resultaat uit.

Voor een mens wellicht een saai spelletje, maar je kan ook twee computers tegen elkaar laten spelen. En die weten niet wat saai is, dus kan je het spel tienduizend keer herhalen en daarna kan je zeggen dat het neuraal netwerk de beste strategie ontwikkeld heeft. En die kan je dan later weer gebruiken in andere onderhandelingen.

Overigens werden de computerprogramma’s een beetje slimmer dan goed voor ze was en begonnen een of ander brabbeltaaltje te ontwikkelen waar niks meer van te volgen was. De programmeurs moesten een restrictie opleggen zodat er alleen nog maar Engelse volzinnen gebruikt konden worden. U kunt dit allemaal naspelen door de software te downloaden en uw eigen onderhandelingen op te starten. En misschien kunt u uw onderhandelaar straks meenemen naar China en betere resultaten behalen dan voor mogelijk gehouden werd!

https://www.forbes.com/sites/tonybradley/2017/07/31/facebook-ai-creates-its-own-language-in-creepy-preview-of-our-potential-future/#6a639d2e292c
https://thenextweb.com/artificial-intelligence/2017/08/02/facebooks-ai-creating-its-own-language-is-nothing-to-be-afraid-of/#.tnw_9v9fMQzc
https://github.com/facebookresearch/end-to-end-negotiator (de software)

Ethereum is een open source computerplatform gebaseerd op ‘blockchain’ technologie. Blockchain (of ‘blokkenketting’) is een verzameling transacties zoals in uw kasboek of op uw bankafschrift. De blokkenketting is echter beschermd tegen verandering of vervalsing van deze transacties. Dat komt doordat de ketting niet centraal beheerd wordt door bijvoorbeeld een bank, maar door duizenden computers over de hele wereld. Dit heet een ‘gedistribueerd netwerk’. Er bestaan vele van dit soort netwerken, die vaak worden gebruikt om complexe problemen op te lossen. Door slimme programmering en behoorlijk ingewikkelde wiskunde zorgt de ketting ervoor dat de transacties altijd beschermd zijn tegen verandering.

Wellicht hebt u wel eens van Bitcoin gehoord. Bitcoin is geld op basis van de blokkenketting. Dat betekent dat er geen centrale bank is maar dat uw geld toch veilig is door het gedistribueerde beheer van de blokkenketting. Ethereum is een uitbreiding van het idee achter Bitcoin, want behalve geld (dat ‘Ether’ genoemd wordt) kan Ethereum ook contracten opslaan en vastleggen. De verkoop van een huis zou via Ethereum kunnen gaan, zonder tussenkomst van een notaris maar met de garantie dat geen van beide partijen achteraf het contract kan wijzigen.

Zowel Bitcoin als Ethereum en alle andere technologiën gebaseerd op de blokkenketting nemen de laatste anderhalf jaar een hoge vlucht. In vele on-line winkels kan al betaald worden met virtueel geld en zelfs in sommige ‘echte’ winkels (op de ABC-eilanden tot nu toe alleen in Aruba). Als we praten over innovatie en over nieuwe, ‘verstorende’ technieken, dan is de blokkenketting nu datgene wat je in de gaten moet houden. Op Curaçao worden overigens al enkele jaren bijeenkomsten gehouden over de blockchain door de Curaçao Bitcoin Group.

ethereum.com

http://www.tennisschoolaruba.com

http://www.bitpay.com

http://www.coinmap.org

https://www.meetup.com/Curacao-Bitcoin-Group/

Vandaag vindt de afsluiting van het project Nos Ta Konektá (NTK) plaats in het Pwfc gebouw net voorbij Post Vijf. NTK is een project van Stichting Curaçao Open (Fundashon Kòrsou Habrí) waarbij 30 jongeren uit 3 buurten een jaar lang een laptop en internetverbinding in bruikleen kregen. Elke twee weken kregen de kinderen les in informatie zoeken, verzamelen en presenteren. Ook waren er andere lessen zoals digitale fotografie, mediawijsheid en kleding maken. Bij alle activiteiten stond de laptop en het internet centraal.

Er is door de stichting specifiek gekozen voor Chromebooks. Dit zijn laptops met daarop het open source besturingssysteem GNU/Linux en ChromeOS. Doordat de laptop zo is ingericht dat alle gegevens in de Google Cloud bewaard worden, kunnen de laptops gemakkelijk met andere gezinsleden gedeeld worden, zolang men maar een eigen (gratis) Google Account heeft. Het systeem kent geen virussen en alle updates gaan automatisch. Er is dus geen enkel onderhoud aan de laptops. Dit is in een project met kinderen een groot voordeel. Er is geen helpdesk nodig, en ook geen dure antivirussoftware.

De Chromebooks die bij NTK gebruikt werden, zijn 2-in-1, waardoor ze als laptop maar ook als tablet gebruikt kunnen worden. Ze beschikken zowel over een toetsenbord en muis als een touchscreen. De Chromebook maakt gebruik van apps. Dit zijn eigenlijk websites die een bepaalde functionaliteit bieden, zoals Google Docs om tekstbestanden te maken (vergelijkbaar met MS Word) en Google Sheets om spreadsheets te gebruiken. Daarnaast programma’s als Pixler en Canva om foto’s te bewerken, en natuurlijk Google Drive om bestanden op te slaan. Ook werd er gewerkt aan ‘Hour of Code’ en Floorplanner. Tenslotte werd het quizprogramma ‘Kahoot’ met veel gejuich onthaald.

nos-ta-konekta.com
https://www.google.com/chromebook/
https://hourofcode.com/ushourofcode.com

Kent u de Chromebook? Als u op Curaçao woont waarschijnlijk niet. Computerbedrijven zoals Better Deals en Tapirama hebben nauwelijks Chromebooks te koop, omdat er geen vraag naar is. De Chromebook is dan ook geen gewone laptop, want er draait geen Microsoft Windows op, en ook geen Apple OS X, maar Google Chrome OS.

Google gaat er van uit dat alles in ‘de cloud’ gevonden kan worden en niemand meer documenten op zijn eigen laptop opslaat, want daarvoor heb je Google Drive, Dropbox, Owncloud of iCloud. Software hoef je ook al niet te installeren, want daarvoor heb je on-line apps zoals Google Docs, Microsoft Office 365, of één van de vele andere on-line tools en kantoorprogramma’s. Chrome OS is dan ook niets meer of minder dan een web-browser met een media-player, gebaseerd op Linux.

De Chromebook is goed voor iedereen die altijd on-line is, uitsluitend internetdiensten gebruikt zoals e-mail en facebook, en gewend is om teksten en spreadsheets on-line te maken en beheren.

Omdat de Chromebook zo goedkoop is en nauwelijks systeembeheer nodig heeft, is deze geschikt voor het onderwijs. In ons project ‘Nos Ta Konektá’ maken we alleen maar gebruik van Chromebooks, en daardoor is er nul komma nul systeembeheer nodig. Geen goed nieuws voor de traditionele IT bedrijven, helaas!

Als binnenkort alle onderwijssoftware via Internet te benaderen is, is een Chromeboek ideaal: goedkoop, veilig, licht, zuinig en makkelijk te beheren. Er zijn ook uitvoeringen met touchscreen. Google heeft een speciale pagina voor onderwijs, met verschillende ‘edu-apps’. Chrome OS is geen open source, maar een ander Google project, Chromium OS, is dat wel. Chrome is gebaseerd op Chromium, waardoor Chrome OS bijna 100% open is.

In de VS is 60% van de nieuwe computers in het onderwijs een Chromebook, tegen 25% Windows en 19% Apple. Er worden in de VS meer Chromebooks verkocht dan Apple en Windows samen. Waarom kent u de Chromebook niet? Wat is er aan de hand met ons land? Zijn we wel innovatief genoeg? Zijn we wel echt een Smart Nation?

https://9to5mac.com/2017/03/02/apple-ios-market-share-k-12-education-chrome-os/
wikipedia: Chrome_OS
google: Chromebook Education
wikipedia: Chromium_OS