Wat is open?

Open source, open standards, open data, open hardware… er is van alles ‘open’, tegenwoordig.

Open is een idee, net als ‘groen’, een woord dat staat voor energiezuinig en milieuvriendelijk, bijvoorbeeld: groene energie, de groene auto en de groene partij. Het idee van ‘groen’ is al minstens 20 jaar oud, terwijl het idee van ‘open’ sinds een jaar of tien bekend begint te raken.

Maar wat is nou precies open? De Open Definitie probeert dit begrip als volgt te omschrijven: Een stuk informatie is open als iedereen vrij is om die te gebruiken, te hergebruiken, en te verspreiden, met eventueel als enige restrictie(s) dat de oorspronkelijke maker genoemd wordt, en/of een ‘eerlijk delen’ clausule bevat.

Een hele mond vol maar het betekent dat iedereen er alles mee mag doen, inclusief kopiëren, verkopen en ‘samplen’ of ‘remixen’ in ander werk. Afhankelijk van de oorspronkelijke maker kan het verplicht zijn om zijn of haar naam te noemen.

En de eerlijk delen clausule? Die houdt in dat wat je toegevoegd hebt niet voor jezelf mag houden maar onder dezelfde voorwaarden eerlijk moet delen. Eén van deze restricties kan van toepassing zijn, of beiden, of geen.

Een voorbeeld: Alice in Wonderland, in 1865 geschreven door Lewis Caroll, is open, in die zin dat het auteursrecht verlopen is. Iedereen mag alles met deze tekst doen, zonder restricties. Je zou het boek opnieuw kunnen uitgeven, met hedendaagse illustraties en er tweehonderd gulden voor vragen. Dat mag. Ook zou je een toneelstuk kunnen maken over een heel ander onderwerp maar daarin passages opnemen uit Alice in Wonderland. Je zou er zelfs een film van kunnen maken.

Open in de film, beeldende kunst, muziek en literatuur is makkelijk te begrijpen en er zijn vele voorbeelden van. Dit noemt men Open Content. Open Data is een ander concept, hierbij gaat het om gegevens uit onderzoeken van het CBS, van bedrijven, universiteiten en andere dataverzamelaars, waarbij de ‘ruwe data’ open wordt. Iedereen kan die data downloaden en gebruiken om zelf conclusies te trekken. Ook door data uit verschillende bronnen te combineren kunnen soms verrassende inzichten ontstaan.

opendefinition.org
en.wikipedia.org/wiki/Open_data
opendatahandbook.org/en/why-open-data
tinyurl.com/adopendata4
tinyurl.com/adopendata5